Maandag 22 maart stond er in dagblad TROUW een mooi artikel van Mariska van Schijndel over de beeldenserie Jésus à l'Hôpital. Hieronder vind u de link naar het artikel, een screenshot van de papieren krantversie, en daar weer onder de digitale versie (met andere foto's dan in de papieren Trouw).
Mocht je naar aanleiding van dit artikel interesse in of vragen over deze beelden hebben, mail of bel me gerust.
https://www.trouw.nl/religie-filosofie/deze-kunstenaar-haalt-jezus-van-het-kruis-en-verzorgt-hem-in-bed~b174bae7/
Kunst
Deze kunstenaar haalt Jezus van het kruis en verzorgt hem in bed
Als beeldend
kunstenaar geeft Wout Herfkens nieuwe betekenis aan Christus door hem van het
kruis los te maken en in bed te leggen en te verzorgen. Haast niemand
kijkt meer naar heiligen om.
Mariska van Schijndel21 maart 2021, 19:49
Het is een beeld van Jezus Christus dat we niet kennen: in plaats van aan het
kruis genageld, ligt hij in een bed met pleisters op zijn handen en voeten.
Beeldend kunstenaar Wout Herfkens (58) haalt Christus van het kruis, legt hem
in bed en verzorgt zijn wonden.
Dat doet hij in
zijn atelier in Oosterbeek, waar tal van deze beelden in allerlei soorten en
maten op werkbanken staan. Enkele losse Jezusfiguren, waarvan het kruis is
weggegooid, staan nog op een bed te wachten. Voor zijn serie Jésus à
l’Hôpital verzamelt Herfkens sinds 2014 kruisbeelden. Soms vindt hij
ze op Marktplaats, soms via vrienden. Zo viste een bevriende kunstenaar een
mooi kruisbeeld voor hem uit een afvalhoop in de Ardennen.
Herfkens wil
Christus verzorgen, nu steeds meer mensen niet meer naar de heilige omkijken en
hem, naar zijn idee, als afval behandelen. ‘‘Eeuwenlang heeft Jezus voor ons
heil aan het kruis gehangen. Vroeger had iedere katholiek in elke ruimte een
kruisbeeld boven de deur hangen. Nu wordt hij bij het grofvuil gezet, of ligt
hij te verstoffen op een zolder. Stank voor dank’’, zegt Herfkens. ‘‘We kunnen
Jezus in ieder geval van het kruis afhalen en hem verzorgen in plaats van in de
vuilnisbak gooien.’’ Om het afgedankte te benadrukken, maakt Herfkens alle
beelden zo veel mogelijk van afvalmateriaal. Restjes hout uit zijn atelier
vormen het matras en oude doekjes en shirts dienen als deken. Alleen de
pleisters zijn nieuw, die koopt hij bij Kruidvat.
De drang om
Christus te verzorgen in plaats van hem te laten lijden, speelt al langer bij
Herfkens. ‘‘Voordat ik met de serie begon, dacht ik altijd: verzorg die man nou
eens. Stel je eens voor: je loopt op straat en er hangt iemand levend aan een
kruis. Het eerste wat je doet, is hem eraf halen en verzorgen, toch?’’
Nauwelijks
negatieve reacties
Dat hij zich
vrij voelt om een heilig beeld te veranderen en een nieuwe betekenis te geven,
dankt Herfkens mede aan zijn opvoeding. In Prinsenbeek groeide hij op in een
niet-religieus gezin met een antireligieuze vader, die zich afzette tegen het
streng protestantse milieu waar hij in opgroeide. ‘‘Hierdoor kan ik vrij omgaan
met religieuze beelden en betekenissen in mijn werk. Ik denk niet gauw: dit is
te heilig om aan te komen’’, zegt Herfkens. Zo lijken de meesten erover te
denken: Herfkens heeft nauwelijks negatieve reacties gehad op zijn werk.
Ook al is hij
zonder religie opgevoed, Herfkens gelooft al van kinds af aan dat er meer is
dan ‘‘eten, drinken, voortplanten en voetballen’’. Op zijn zestiende kocht hij
een boekje van de Indiase goeroe Bhagwan Shree Rajneesh en op zijn
vierentwintigste, toen hij aan de kunstacademie in Arnhem ging studeren, voegde
hij zich bij een zenmeditatiegroep.
‘‘Al gauw kwam
ik tot de conclusie dat alle religies in essentie om hetzelfde gaan, maar
andere ingangen hebben. Ik geloof dat de waarheid te ervaren is, en zowel Jezus
als Boeddha hebben die geleefd. Beiden zijn verlichte geesten die met elkaar
verbonden zijn.’’
Ook
boeddhistische gedachtegoed
Deze
overtuiging komt terug in zijn kunst. Hoewel Jésus à l’Hôpital expliciet
christelijk van aard lijkt te zijn, mengt Herfkens in al zijn werken
verschillende religies met elkaar. Zelf ziet hij dan ook niet alleen het
christelijke, maar ook het boeddhistische gedachtegoed in de serie.
Herfkens: ‘‘In
het boeddhisme wordt gezegd: alles in het leven is lijden, maar dat idee
spreekt niet uit het beeld van de Boeddha. Hij zit rustig op een kussentje, is
verlicht en lijdt niet meer. Het beeld van Jezus aan het kruis staat juist wel
in het teken van lijden. Op deze manier vertelt het kruisbeeld mij: kijk niet
weg van het lijden.’’
Herfkens ziet
Jésus à l’Hôpital dan als een vervolgstap: wanneer je het lijden van jezelf en
dat van een ander hebt gezien, is het tijd om te verzorgen. ‘‘In die zin is de
serie een fase tussen de kruisiging en de opstanding, als je de opstanding als
heling beschouwt’’, zegt hij. ‘‘Maar mijn interpretatie is niet de enige die
telt.’’
Eén beeld bij
predikant in de kast
Inmiddels is ongeveer
een kwart verkocht van de 85 beelden die de kunstenaar tot nu toe maakte. De
kopers zijn divers: van ongelovigen, die het een lieflijk beeld vinden tot aan
dominees die de nadruk leggen op het zorgen voor Christus.
Eén beeld heeft
in ieder geval een plekje gekregen in de theologische boekenkast van één van de
predikanten. ‘‘Dat is geweldig’’, zegt Herfkens. ‘‘Kunst is vaak een eiland,
maar in die boekenkast functioneert het in de context van theologie.’’
