In 2013 bezochten de 3 oprichters van De Vrienden van Job (Jan Meijering, Rinke Nijburg en ik) Berlijn. De tweede dag bezochten we het Bode Museum op het Museum Insel. Een museum met een prachtige collectie oude chistelijke beelden. Ik herinner me dat we daar tot onze verbazing drie van de weinige bezoekers waren.
Afgelopen weken ben ik bezig met een nieuwe versie van een beeld uit 2016,
Poort. Ik moest weer denken aan een beeld Christus als Schmerzensmann (Doppelfigur) dat we in 2013 in het Bode Museum zagen. Dit soort dubbelbeelden werden gebruikt in processies, zodat zowel de mensen voor als achter het beeld Christus konden aanschouwen.
Poort heeft voornamelijk in formeel opzicht te maken met deze schitterende Doppelfigur uit het einde van de 15de eeuw. Inhoudelijk en technisch staat het ver uit elkaar, maar de dubbele Jezus was zeker een inspiratiebron voor mijn beeld.
Poort - 2020 (in ontwkkeling)
Voor het beeld De Poort ben ik uitgegaan van het Jungiaanse begrip schaduw. De schaduw betekent in de Jungiaanse psychologie het deel van het onbewuste, bestaande uit verdrongen zwakheden,
tekortkomingen en instincten. Het is een van de drie meest herkenbare archetypen, de andere zijn de anima en animus, en de persona.
"Iedereen draagt een schaduw", zei Jung,
"en hoe minder hij is belichaamd in het bewuste leven van het individu,
des te zwarter en dichter hij is. Het kan ook beschouwd worden als een
verbinding met de primitieve dierlijke instincten, die tijdens de vroege kinderjaren door de bewuste
geest vervangen zijn.
Volgens Jung is de schaduw instinctief en irrationeel,
maar kan herkend worden via projecties. Als de gemeenschap de schaduw te nadrukkelijk
verdringt kan dit volgens Jung rampzalige gevolgen hebben. Na de
beestachtigheden van de Eerste Wereldoorlog stelde hij de christelijke leer verantwoordelijk voor al het
bloedvergieten, doordat deze de schaduw volledig trachtte te verdringen. De
schaduw kan echter verwoestend toeslaan door al het dierlijke in de mens zijn
vrije gang te laten gaan als de omstandigheden dat toelaten. De schaduw is
volgens Jung ook verantwoordelijk voor de relaties met seksegenoten, en die
kunnen vriendschappelijk of vijandig zijn. Dit hangt af van het feit of de
schaduw door het Ik aanvaard wordt en harmonisch geïntegreerd is in de psyche.
Wordt de schaduw verdrongen naar het onbewuste, dan zullen de projecties van de
schaduw op andere mannen 'geworpen' worden en leiden tot wrijvingen, ruzies en
geweld. Op dezelfde manier werkt dit mechanisme volgens Jung ook voor vrouwen.
Vermits deze reacties stammen uit de irrationele, driftmatige menselijke natuur
kunnen zulke ervaringen overweldigend en vernietigend zijn.
.
